Cây chè Thái Nguyên gắn bó với người Thái Nguyên từ bao đời?

Mỗi khi nói đến Thái Nguyên người ta thường nhắc đến một loại cây trồng tiêu biểu của xứ này, đó là cây chè Thái Nguyên. Hương vị đặc biệt quyến rũ của chè Thái từ lâu đã trở thành sản phẩm quen thuộc trong lòng người Việt. Gắn bó với đất và người Thái Nguyên, trở thành Đệ nhất danh trà của cả nước, chè Thái  đi vào thơ ca như một nét đặc sắc nhất của  Thái Nguyên.

“Ai xuôi, ai ngược có nhớ Thái Nguyên

Nhớ chè Tân Cương, bến đò Xuân Đãng”

Tân Cương là địa danh gắn với cây chè xứ Thái, nơi đầu tiên tạo được giống chè đặc sản mà không nơi nào có được. Chè Tân Cương Thái Nguyên có hương vị riêng vừa thơm, vừa ngon khiến người sành chè phải thán phục. Ngày nay nhờ kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến và kinh nghiệm từ lâu đời, chè Thái Nguyên trồng ở vùng nào trong tỉnh củng đạt đến chất lượng chính Thái. Chè ngon bởi có hàm lượng Tanin cao do chất đất, khí hậu và do bàn tay khéo léo chăm sóc của người Thái Nguyên. Để làm ra được loại chè ngon nổi tiếng, người dân ở vùng chè đặc sản phải dày công tích luỹ kinh nghiệm nhiều đời tạo ra bí quyết riêng của mình. Chè đến lứa được thu hái kịp thời vào lúc một tôm hai lá, và được hái vào buổi sáng khi mặt trời chiều rọi làm khô những hạt sương trên búp chè. Hái về chè được sao ngay, cứ thế hết sao lại vò cho đến khi chè trở thành thành phẩm. Người ta gọi đó là sao suốt và lấy hương là khâu quan trọng cuối cùng quyết định phẩm chất của chè. Lấy hương cho chè phải đạt tiêu chuẩn “nửa mùi hương hoa, nửa mùi hương cốm”, cánh xoăn đều, khi pha rót ra chén sẽ thấy trên mặt nước chè như lan toả một làn hương nhẹ khi tiết trời vào xuân. Với hương thơm quyến rũ, nước chè mang sắc xanh trong pha chút màu vàng chanh tinh khiết, nhấp một ngụm nhỏ là sẽ cảm nhận được hương vị đậm đà làm cho người thưởng thức vừa sảng khoái, vừa lâng lâng ngây ngất.

Vườn chè Tân Cương - TP Thái Nguyên

Văn hóa ẩm thực chè từ lâu đã trở thành một nét văn hoá không riêng gì của người dân Thái Nguyên mà còn là nét đặc sắc trong thú ẩm thực của nhiều người Việt Nam. Người ta đã nghĩ ra nhiều cách để ướp thêm cho chè nhiều hương vị mới như hương sen, hương nhài…. Giới trẻ ngày nay biết pha chè theo kiểu túi lọc cho hợp với văn hoá mới thời đại mới - thời đại của Internet và công nghệ thông tin, thời mà cái gì cũng cần phải nhanh: đi nhanh, làm nhanh, nói nhanh, ăn nhanh và uống cũng phải nhanh. Nhưng những người nặng lòng với chè Thái, với cách uống chè truyền thống và kể cả những người hợp thời đại vẫn đi tìm cho mình một không gian thư thái cho riêng mình, tự tay pha một ấm chè rồi thưởng thức theo kiểu độc ẩm, song ẩm hay quần ẩm tuỳ hoàn cảnh. Những người sành chè luôn canh cánh trong lòng nỗi nhớ nhung về một hương chè kỳ diệu mà chỉ ở Thái Nguyên mới có.

“Thoang thoảng hương cốm bay

Búp xanh non như ngọc

Chè Thái Nguyên ngọt giọng

Ấm lòng khách tri âm”

Có một tính cách Thái Nguyên trong mỗi cây chè, rất chân thành mộc mạc, nhưng cũng rất dịu dàng sâu lắng. Nhìn những đồi chè xanh ngắt là thấy cả bóng hình quê hương trong đó, lòng người ấm lắm, hít một hơi đầy lồng ngực với cái hương thơm dịu dàng quyến rũ như thấy mình khoẻ khoắn thêm lên. Cây chè đã trở thành biểu tượng mang tâm hồn xứ Thái. Dù đi đâu về đâu cũng nặng lòng với quê hương, với hương chè quê mình. Những người con của Thái Nguyên xa quê dù ở đâu, dù thành hay bại, dù hạnh phúc hay buồn đau, nâng chén trà trên tay lòng thấy thanh thản rất nhiều. Lại như được tiếp thêm sức mạnh, bởi chính lúc đó họ được biết một quê hương dịu dàng, trìu mến là điểm tựa cho mình trên những nẻo đường đời.

Chè Thái Nguyên trồng theo phương pháp hữu cơ

Với Đề án “Nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững thương hiệu chè Thái Nguyên, giai đoạn 2016 - 2020", cây chè tiếp tục là một thế mạnh đang được phát huy trong phát triển kinh tế của tỉnh. Hiện nay, tỉnh Thái Nguyên đã xây dựng được nhiều nhà máy chè phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu. Cây chè không chỉ là cây trồng xoá đói giảm nghèo mà còn là cây trồng làm giàu cho nông dân. Chè Thái Nguyên giờ được chế biến bằng máy móc tối tân, công nghệ hiện đại, nhưng hộ sản xuất nào, doanh nghiệp nào cũng mong muốn lưu giữ hương vị đặc biệt mà chỉ ở chè Thái mới có. Cho dù có chế biến bằng phương pháp nào thì chè Thái vẫn cứ là kết tinh của vùng đất ấy, vẫn là cái hương vị “nửa mùi hường hoa, nửa mùi hương cốm” mà phải có tình yêu quê hương thật nhiều mới làm ra được. Tình yêu đó đã được một thi sỹ Thái Nguyên viết thành câu thơ dạt dào cảm xúc thể hiện một niềm tin:

“Hương chè xanh duyên nợ

Với Thái Nguyên ngàn đời”

Hãy đến với xứ Thái, đến với những vùng chè nổi tiếng, nâng chén chè xanh trên tay, thưởng thức đủ hương cốm hương hoa, nếm cái vị ngọt chát của nó, để hiểu tình đất, tình người Thái Nguyên./.