Các loại Trà Trung Hoa

Trà được chia ra làm ba loại chính là trà đen(tức hồng trà), trà xanh (lục trà) và trà Ô long. Cả ba loại đều cùng từ một loại cây, tức cây trà mà tên khoa học của nó là Camelia sinensis, thuộc họ Theacae, một loại cây xanh lá quanh năm có hoa màu trắng. Nhiều người còn kể thêm hai loại trà khác là trà ướp (trà hương) và trà bánh.

Cây trà phải trồng khoảng năm năm mới bắt đầu hái là được và thu hoạch trong khoảng 25 năm. Nếu để nguyên, cây trà có thể cao hàng chục thước nhưng để tiện việc thu hoạch, người ta hãm chỉ để cho cây cao chừng một thước, thước rưỡi là cùng. Khi cây già, người ta cắt ngang thân để cho mầm non nảy ra cho mùa năm sau.

Cứ như thế, cây có thể sống tới 100 năm. Trà thường được bón bằng bã đậu nành và các loại phân hữu cơ chứ ít khi dùng phân hóa học. Người ta cũng tránh không dùng thuốc trừ sâu bọ và cây nào bị bệnh thường bị nhổ đi.

Trong quyển All the tea in China, tác giả có kê khai vài chục loại ngôn ngữ Đông Tây đều có âm na ná như trà hoặc chè. Chỉ vì cách sao tẩm, ủ trà khác nhau mà chia ra làm ba loại nêu trên. Sau đây là một số yếu tố dùng để qui định phẩm chất và giá cả trà:

1. Chủng loại cây trà

2. Địa phương trồng

3. Cao độ của vùng đất trồng

4. Điều kiện thời tiết trong mùa trà và khi hái trà

5. Thời kỳ hái trong năm

6. Giờ hái trà trong ngày

7. Tuổi của bụi trà

8. Cách lựa lá trên cây trà

9. Cách thức hái

10. Cách thức ủ trà

11. Dạng của lá trà (tùy theo cách cuộn lá mà trà sẽ ra hương vị khác nhau)

12. Cách sấy khô

13. Cách thẩm định và phân loại

Ngoài ra còn nhiều tiêu chuẩn khác nữa.

Người ta bảo rằng nước Tàu có đến hơn một nghìn loại trà (thực ra không phải theo nghĩa 1000 chủng loại mà có nghĩa là nhiều lắm) nhưng chỉ có một số đặc biệt được xuất cảng. Dẫu thế cũng đã có hàng trăm cái tên được mang ra ngoài, không phải là người thực sành sỏi, không ai nhớ hết được.

Trà được phân biệt do cách ủ (oxidation), lâu hay mau, mỗi cách sẽ cho hương vị, màu sắc, tính chất khác nhau. Loại ủ ngắn hạn nhất là trà xanh như trà Nhật Bản, Long Tỉnh(Lungching), Bích Loa Xuân (Pilochun). Loại ủ vừa gồm có Bạch Hào Ngân Châm, Bao Chủng(nhẹ nhất) rồi tới Đông Đính, Thiết Quan Âm, Thủy Tiên, Vũ Di, Ô Long (lục địa) (ủ trung bình), và tương đối đậm thì có Ô Long (Đài Loan). Trà ủ hoàn toàn là loại trà đen (hồng trà) người Âu Mỹ thường dùng. Mỗi loại trà lại mang theo nhiều dật sự ly kỳ. Nhiều loại có tên rất lạ ít khi nghe tới. Cuốn sách viết rất kỹ về từng loại trà danh tiếng là cuốn All the tea in China (Các loại trà Trung Quốc) do Kit Chow và Ione Kramer soạn. Sau đây là 50 loại danh chủng liệt kê trong sách:

Trân Mi : Chunmee (Chun Mei, Zhenmei)

Đại Phương : Dafeng

Đại Hồng Bào : Dahongpao

Phượng Hoàng Đơn Tùng : Fonghwang Tan-chung

Châu Trà, Bình Thủy Châu Trà : Zhucha, Pingshui (Gunpowder)

Hải Nam Hồng Trà : Hainan

Hoa Đính Vân Vu : ï Huading Yunwu

Hoàng Sơn Mao Phong : Huangshan Mao Feng

Huệ Minh : Huiming

Hương Phiến : Jasmine

Kính Đình Lục Tuyết : Jingting Luxue

Cưu Khanh : Jiukeng

Cửu Khúc Hồng Mai : Jiuqu Hongmei

Kỳ Môn hồng trà : Keemun (Qihong)

Cổ Lao : Kooloo

Lan Hương Lan : Hsiang (Lanxiang)

Lan Khê Mao Phong : Lanxi Maofeng

Chính Sơn : Zhengshan

Lệ Chi : Lichee

Lăng Vân (Bạch Mao) : Lingyun (Baimao)

Lục Bảo : Liubao

Lưu Khê : Liuxi

Lục An Qua Phiến : Lu’an Guapian

Long Tỉnh : Lung Ching

Lô Sơn Vân Vụ : Lushan Yunwu

Mông Đính : Mengding

Bích Loa Xuân : Pi Lo Chun

Bao Chủng : Pouchong

Phổ Nhĩ : Pu-erh

Phổ Đà Phật Trà : Putuo Fo Cha

Tiền Cương Huy Bạch : Qiangang Huibai

Mai Khôi : Meigui (Rose)

Thủy Tiên : Shui Hsien (Shuixian)

Thái Bình Hầu Khôi : Taiping Houkui

Thiên Mục Thanh Đính : Tianmu Qingding

Thiết Quan Âm : Ti Kwan Yin (Tieguanyin)

Đồn Lục : Tunlu

Vi Sơn Mao Tiêm : Weishan Maojian

Bạch Hào Ngân Châm : Baihao Yinzhen

Vụ Nguyên Danh Mai : Wuyuan Mingmei

Tín Dương Mao Tiêm : Xinyang Maojian

Tây Sơn : Xishan

Anh Đức : Yingde

Ngân Châm, Ngân Phong : Yinzhen, Yinfeng

Dũng Khê Hỏa Thanh : Yongxi Huoqing

Vũ Hoa : Yuhua

Ngọc Lộ : Yulu

Vân Nam : Yunnan

Tử Duẫn : Zisun